स्वच्छ भारत सुंदर भारत निबंध मराठी
swachh bharat sundar bharat nibandh Marathi
मराठी निबंध क्र.79

स्वच्छ भारत सुंदर भारत निबंध मराठी
Table of Content
- स्वच्छतेचे महत्त्व
- स्वच्छ भारत अभियान
- स्वच्छतेतून सुंदरता
- नागरिकांची जबाबदारी
- शालेय पातळीवर स्वच्छता
- गावांचा विकास आणि स्वच्छता
- पर्यावरण संरक्षण आणि स्वच्छता
- स्वच्छतेचे फायदे
- निष्कर्ष
भारत देश प्राचीन संस्कृती, परंपरा आणि मूल्यांनी समृद्ध आहे. आपल्या देशाची ओळख केवळ त्याच्या इतिहासाने, पराक्रमाने किंवा सांस्कृतिक वैविध्यानेच होत नाही, तर देश किती स्वच्छ, सुंदर आणि निरोगी आहे हे देखील महत्त्वाचे आहे. “स्वच्छता ही सेवा” असे महात्मा गांधीजींनी सांगितले. त्यांचे स्वप्न होते की भारत केवळ स्वातंत्र्य मिळवूनच महान होणार नाही, तर तो स्वच्छतेतही आदर्श ठरेल. ह्याच विचारातून भारत सरकारने “स्वच्छ भारत अभियान” सुरु केले. या अभियानाचा उद्देश म्हणजे प्रत्येक नागरिकाने आपल्या देशाला कचऱ्यामुक्त, प्रदूषणमुक्त आणि स्वच्छ ठेवण्यासाठी पुढाकार घ्यावा.
स्वच्छ भारत सुंदर भारत निबंध मराठी
स्वच्छतेचे महत्त्व
मानवी जीवनात स्वच्छतेला अत्यंत महत्त्वाचे स्थान आहे. स्वच्छता नसल्यास आजार पसरतात, लोकांचे आरोग्य बिघडते आणि समाजात अस्वस्थता निर्माण होते. घर असो वा रस्ते, शाळा असो वा कार्यालय, प्रत्येक ठिकाणी स्वच्छता राखली गेली तर वातावरण प्रसन्न होते. स्वच्छता केवळ शरीराची नसून मनाची, विचारांची आणि वर्तनाचीही असली पाहिजे. ज्याच्या अंगी स्वच्छता असते, त्याचे व्यक्तिमत्त्व आकर्षक दिसते आणि समाज त्याचा आदर करतो.
स्वच्छ भारत सुंदर भारत निबंध मराठी
स्वच्छ भारत अभियान
2 ऑक्टोबर 2014 रोजी महात्मा गांधी यांच्या जयंतीच्या दिवशी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या हस्ते “स्वच्छ भारत अभियान” ची सुरुवात झाली. या उपक्रमाचा मुख्य उद्देश म्हणजे देशभरातील गाव, शहरं, रस्ते आणि सार्वजनिक ठिकाणं कचऱ्यापासून मुक्त करून स्वच्छ व सुंदर बनवणे. खुले शौचालय बंद करणे, स्वच्छ शौचालयांची व्यवस्था करणे, घनकचरा व्यवस्थापन सुधारणे, प्लास्टिकमुक्त भारत घडवणे हे या मोहिमेचे काही मुख्य ध्येय आहेत.
स्वच्छ भारत सुंदर भारत निबंध मराठी
स्वच्छतेतून सुंदरता
स्वच्छतेमुळे आपल्या आजूबाजूचे वातावरण केवळ आरोग्यदायी होत नाही, तर ते सौंदर्यपूर्णही दिसते. स्वच्छ रस्ते, हिरवीगार बागा, स्वच्छ शाळा आणि कार्यालयं ही देशाच्या प्रगतीची खूण आहेत. परदेशी पर्यटक जेव्हा भारताला भेट देतात, तेव्हा त्यांना आपल्या देशाची संस्कृतीसोबतच त्याची स्वच्छताही महत्त्वाची वाटते. जर भारत स्वच्छ असेल, तर तो जगभरात “सुंदर भारत” म्हणून ओळखला जाईल.
स्वच्छ भारत सुंदर भारत निबंध मराठी
नागरिकांची जबाबदारी
देश स्वच्छ ठेवण्याची जबाबदारी केवळ सरकारची नाही, तर प्रत्येक नागरिकाची आहे. आपण घर साफ करतो, पण रस्त्यावर कचरा टाकतो, हे चुकीचे आहे. रस्त्यांवर, नद्यांमध्ये किंवा सार्वजनिक ठिकाणी कचरा फेकणे थांबवले पाहिजे. प्लास्टिकच्या पिशव्या वापरणे कमी केले पाहिजे. कचरा वेगळा करून फेकणे—ओला व कोरडा कचरा वेगवेगळ्या डब्यात टाकणे—ही सवय लावली पाहिजे. आपल्या परिसरातील गटारी, पाणी वाहिनी, रस्ते हे आपलेच आहेत, ही जाणीव झाली तर स्वच्छ भारत सुंदर भारत ही संकल्पना नक्कीच साकार होईल.
स्वच्छ भारत सुंदर भारत निबंध मराठी
शालेय पातळीवर स्वच्छता
शाळांमध्ये विद्यार्थ्यांना स्वच्छतेचे धडे देणे फार आवश्यक आहे. शाळेतील वर्ग, शौचालय, मैदान स्वच्छ ठेवण्याची सवय लहानपणापासूनच लावली तर मुलांमध्ये स्वच्छतेची जाणीव पक्की होते. “गुरुजींनी शिकवलेला धडा घरी व समाजात अमलात आणणे” हे मुलांचे मोठे कर्तव्य आहे. उद्याचे भारताचे नागरिक आजचे विद्यार्थी आहेत. जर त्यांनी स्वच्छतेचे महत्त्व जाणले, तर उद्या भारत नक्कीच सुंदर होईल.
swachh Bharat sundar bharat nibandh Marathi
गावांचा विकास आणि स्वच्छता
भारत हा प्रामुख्याने कृषिप्रधान देश आहे. आपल्या बहुतांश लोकसंख्या ही गावांमध्ये राहते. जर गाव स्वच्छ असेल, तर संपूर्ण भारत स्वच्छ बनेल. ग्रामीण भागात अजूनही अनेक ठिकाणी खुले शौचाचे प्रमाण जास्त आहे. त्यामुळे रोगराई पसरते. “स्वच्छ भारत अभियान” अंतर्गत गावोगावी शौचालयांची बांधणी केली जात आहे. पाणी साठवण, कचरा व्यवस्थापन, वृक्षलागवड आणि गावपातळीवर जनजागृती केल्यास गाव हिरवेगार आणि स्वच्छ दिसतील.
swachh Bharat sundar bharat nibandh Marathi
पर्यावरण संरक्षण आणि स्वच्छता
स्वच्छतेचा थेट संबंध पर्यावरणाशी आहे. प्लास्टिक प्रदूषण, पाण्याचे प्रदूषण, वायू प्रदूषण ही मोठी आव्हाने आहेत. जर आपण प्लास्टिकचा वापर कमी केला, झाडे लावली आणि नद्या स्वच्छ ठेवल्या तर भारत अधिक निरोगी बनेल. “स्वच्छ भारत” ही कल्पना केवळ रस्त्यांच्या स्वच्छतेपुरती मर्यादित नाही, तर ती पर्यावरण संरक्षणाशी जोडलेली आहे. स्वच्छ भारत म्हणजेच हिरवागार, प्रदूषणमुक्त व निरोगी भारत.
swachh Bharat sundar bharat nibandh Marathi
स्वच्छतेचे फायदे
स्वच्छ वातावरण असल्यास नागरिक निरोगी राहतात व रोगराईचे प्रमाण कमी होते. निरोगी नागरिक हेच देशाच्या प्रगतीसाठी भक्कम आधारस्तंभ ठरतात. तसेच स्वच्छ रस्ते, बागा आणि सार्वजनिक ठिकाणं परदेशी पर्यटकांना आकर्षित करतात, ज्यामुळे पर्यटन उद्योगाला चालना मिळते आणि देशाच्या अर्थव्यवस्थेत वाढ होते. स्वच्छता ही विकासाची गुरुकिल्ली आहे. आर्थिक वाढीसोबत समाजात आनंदी व प्रसन्न वातावरण निर्माण होते. प्रत्येकाला स्वच्छ परिसरात राहण्याचा अभिमान वाटतो. म्हणूनच स्वच्छ भारत म्हणजेच सुंदर, आदर्श व प्रगत भारत.
swachh Bharat sundar bharat nibandh Marathi
निष्कर्ष
“स्वच्छ भारत सुंदर भारत” हा केवळ एक घोष नाही, तर एक संकल्प आहे. प्रत्येक नागरिकाने ही संकल्पना आपल्या दैनंदिन जीवनात उतरवली पाहिजे. महात्मा गांधींनी जसे स्वच्छ भारताचे स्वप्न पाहिले होते, तसेच आपण सर्वांनी मिळून ते स्वप्न साकार केले पाहिजे.
भारताच्या प्रत्येक शहराने, गावाने, शाळेने, कुटुंबाने आणि व्यक्तीने स्वच्छतेला आपल्या जीवनाचा एक अविभाज्य भाग बनवले, तर नक्कीच आपला देश जगासमोर आदर्श ठरेल. स्वच्छ भारतामुळे भारत सुंदर बनेल, आणि सुंदर भारतामुळेच तो खऱ्या अर्थाने महान बनेल.
“स्वच्छता हीच खरी सेवा,
सुंदर भारत हीच खरी प्रगती.”
स्वच्छ भारत सुंदर भारत निबंध मराठी | swachh bharat sundar bharat nibandh Marathi