राजर्षी छत्रपती शाहू महाराज निबंध मराठी |
Shahu Maharaj Essay Marathi

शाहू महाराजांनी समाजसुधारणेसाठी अनेक क्रांतिकारी निर्णय घेतले. त्यांनी जातीय भेदभाव, अस्पृश्यता, आणि अन्यायाविरुद्ध आवाज उठवला. त्यांनी 1902 मध्ये कोल्हापूर संस्थानात दलित आणि मागासवर्गीयांसाठी 50% आरक्षण जाहीर केले. हा निर्णय भारतीय इतिहासात सामाजिक न्यायाच्या दिशेने एक मोठे पाऊल ठरला. त्यांनी अछूतांना विहिरींमधून पाणी घेण्याचा आणि मंदिरांमध्ये प्रवेश करण्याचा अधिकार दिला. ब्रिटिश राजसत्तेच्या काळामध्ये सामान्य जनतेला न्याय मिळवून देण्यासाठी व बहुजन समाजाच्या सामाजिक उन्नतीसाठी या काळात शाहू राजांनी प्रयत्न केले, सामाजिक परिवर्तनाला गती प्राप्त करून दिली, तसेच कोणत्याही विरोधाला न जुमानता दलित व मागासवर्गीय समाजाच्या विकासासाठी महत्त्वाची भूमिका बजावली.

राजर्षी छत्रपती शाहू महाराजांनी 1894 मध्ये संस्थानचा राज्यकारभार स्वीकारला. राज्यभर फिरून लोकांची परिस्थिती, गरजा व त्यांची दुःखे जाणून घेतली. सामान्य जनतेच्या भावना ओळखून त्यांचे दुःख निवारण करण्याचे काम त्यांनी आयुष्यभर केले. अज्ञान, अंधश्रद्धा व अस्पृश्यता या तीन व्याधी निपटून काढल्याखेरीज आपल्या प्रजेच्या विकासाच्या वाटा खुल्या होणार नाहीत, याची खूणगाठ बांधून महाराजांनी कामाला सुरुवात केली. गावोगावी शाळा काढल्या, प्राथमिक शिक्षण सक्तीचे व मोफत केले.