मराठी निबंध क्र.19
दिवाळी निबंध मराठी |
Diwali Nibandh Marathi
दिवाळी निबंध मराठी |
Diwali Nibandh Marathi
- दिवाळी: प्रकाशाचा सण
- दिवाळीची पौराणिक पार्श्वभूमी
- लक्ष्मीपूजन
- दिवाळीचे समकालीन महत्त्व
- पर्यावरण आणि सुरक्षा
- दिवाळीतील आनंद आणि उत्साह
- निष्कर्ष
Diwali Nibandh Marathi
दिवाळी: प्रकाशाचा सण
दिवाळी, ज्याला दीपावली असेही म्हटले जाते, हा भारतातील सर्वात महत्त्वाचा आणि आनंददायी सण आहे. तो प्रकाशाचा सण म्हणून ओळखला जातो आणि अंधारावर प्रकाशाचा, अज्ञानावर ज्ञानाचा आणि वाईटावर चांगल्याचा विजय दर्शवतो. या निबंधात आपण दिवाळीच्या उत्पत्ती, धार्मिक आणि सांस्कृतिक महत्त्व, साजरी करण्याच्या पद्धती आणि सध्याच्या काळातील त्याचे महत्त्व यावर प्रकाश टाकणार आहोत.
दिवाळी निबंध मराठी
दिवाळीची पौराणिक पार्श्वभूमी
दिवाळी हा सण, हिंदू धर्मात फार खोलवर रुजलेला सण आहे. या सणाशी संबंधित सर्वात प्रसिद्ध कथा म्हणजे भगवान रामाने रावणावर विजय मिळवल्यानंतर आणि 14 वर्षांच्या वनवासानंतर अयोध्येत परतल्यानंतरची आहे.
या दिवशी भगवान श्रीराम पत्नी सीता आणि भाऊ लक्ष्मणासह चौदा वर्षाचा वनवास संपवून अयोध्येला परतले होते. अयोध्येतील लोकांनी राम, सीता आणि लक्ष्मण यांच्या स्वागतासाठी संपूर्ण आयोध्या नगरीच्या रस्त्यांवर आणि त्यांच्या घरांमध्ये तेलाचे दिवे लावले, ज्यामुळे दिवे लावण्याची परंपरा तेव्हापासूनच सुरू झाली.
दिवाळीशी संबंधित आणखी एक महत्त्वाची कथा म्हणजे भगवान कृष्णाने नरकासुर राक्षसावर विजय मिळवल्याची आहे. हा विजय नरक चतुर्दशी म्हणून साजरा केला जातो, जो दिवाळीच्या एक दिवस आधी येत असतो. याशिवाय, दिवाळी ही लक्ष्मीपूजनाची रात्र असते, ज्यामध्ये श्री लक्ष्मी देवी, संपत्ती आणि समृद्धीची देवीची आपल्या सर्वांकडून पूजा केली जाते व चांगले आशीर्वाद मागितले जातात.
दिवाळीच्या तयारीची सुरुवात घरांची साफसफाई करून केली जाते. घरातील सर्व कानेकोपरे साफ केले जातात तसेच आपापल्या मोटारसायकलही स्वच्छ धुतल्या जातात. लोक आपली घरे स्वच्छ करतात आणि रंगवतात, कारण असा विश्वास आहे की स्वच्छ घरात नेहमी देवी लक्ष्मी येते. घरांच्या प्रवेशद्वारावर रांगोळ्या काढल्या जातात, ज्यामुळे घराचे सौंदर्य वाढते आणि शुभत्वाचे प्रतीक मानले जाते. दिवाळीच्या दिवशी संध्याकाळी घरे आणि रस्ते दिव्यांनी सजवले जातात. सर्वीकडे अगदी प्रकाशच प्रकाश दिसत असतो.
दिवाळी निबंध मराठी
लक्ष्मीपूजन
दिवाळीच्या मुख्य दिवशी संध्याकाळी लक्ष्मीपूजन केले जाते. या वेळी लक्ष्मी आणि गणपतीची मूर्तींना फुलांनी सजवून त्यांची पूजा केली जाते. लक्ष्मीपूजनाच्या वेळी संपूर्ण घरात दीप प्रज्वलित केले जातात आणि घराच्या प्रत्येक कोपऱ्यात प्रकाश पसरवला जातो. यामुळे घरात सकारात्मक ऊर्जा आणि समृद्धी येते असा आपल्या सर्वांचा विश्वास आहे.
दिवाळीच्या निमित्ताने घराघरात विविध प्रकारच्या मिठाई आणि फराळ बनवले जातात. लाडू, करंजी, चकली, शंकरपाळे, आणि अनेक प्रकारचे मिठाईचे पदार्थ या सणाच्या मुख्य आकर्षणांपैकी आहेत. लोक एकमेकांना मिठाई वाटून सणाच्या आनंदात सहभागी होतात.
दिवाळीच्या सणात फटाके फोडण्याची परंपरा आहे. फटाक्यांच्या आवाजाने आणि प्रकाशाने अंधार दूर होतो आणि वातावरण आनंदमय होते. तथापि, सध्या पर्यावरणाच्या दृष्टीकोनातून फटाके फोडण्याचे प्रमाण कमी करण्याचे प्रयत्न सुरू आहेत. त्यामुळे लोक अधिक सुरक्षित आणि पर्यावरणपूरक पद्धतीने सण साजरा करण्याचा विचार करत आहेत.
दिवाळी निबंध मराठी
दिवाळीचे समकालीन महत्त्व
दिवाळी हा सण लोकांमध्ये सामाजिक आणि सांस्कृतिक एकता निर्माण करतो. या सणाच्या निमित्ताने लोक एकत्र येतात, एकमेकांना शुभेच्छा देतात आणि आनंद साजरा करतात. विविध धर्म आणि जातीच्या लोकांमध्ये बंधुता वाढवण्याचे काम दिवाळी करते. या सणाच्या निमित्ताने लोक आपले भेदभाव विसरून एकत्र येतात आणि एकमेकांशी स्नेहभाव वाढवतात.
दिवाळी हा सण भारतीय अर्थव्यवस्थेवरही सकारात्मक परिणाम करतो. या सणाच्या निमित्ताने खरेदी-विक्रीचा व्याप वाढतो. लोक नवीन कपडे, दागिने, घरगुती वस्तू आणि भेटवस्तू खरेदी करतात. त्यामुळे बाजारपेठेत चैतन्य आणि उत्साहाचे वातावरण निर्माण होते. अनेक उद्योग, व्यापार आणि लघु उद्योजकांना दिवाळीच्या सणामुळे मोठा फायदा होतो.
दिवाळी निबंध मराठी
पर्यावरण आणि सुरक्षा
सध्याच्या काळात पर्यावरण संरक्षणाची गरज वाढली आहे. फटाके फोडल्याने होणारे प्रदूषण आणि अपघातांच्या घटनांमुळे पर्यावरण पूरक दिवाळी साजरी करण्याची आवश्यकता आहे. लोक आता पर्यावरणस्नेही पर्यायांचा विचार करीत आहेत, जसे की दिव्यांच्या ऐवजी कंदिल आणि बत्त्या वापरणे, फटाके न फोडणे आणि पर्यावरणपूरक सजावट करणे. यामुळे सणाचा आनंद कायम ठेवूनही पर्यावरणाचे रक्षण होऊ शकते.
दिवाळी निबंध मराठी
दिवाळीतील आनंद आणि उत्साह
दिवाळी हा सण कुटुंब आणि मित्रांसोबत साजरा केला जातो. या सणाच्या निमित्ताने दूर राहणारे नातेवाईक आणि मित्र एकत्र येतात. एकत्र येऊन सण साजरा केल्याने आपुलकी वाढते आणि कुटुंबातील सदस्यांमध्ये स्नेहभाव वाढतो. कुटुंबातील लहान मुलांपासून वृद्धांपर्यंत सर्वजण या सणाचा आनंद लुटतात.
दिवाळीच्या निमित्ताने स्नेहभोजन आणि पार्टीचे आयोजन केले जाते. मित्रमंडळी आणि कुटुंबातील सर्व सदस्य मग ते कितीही घरापासून दूर असतील तरीही दिवाळी साजरी करण्यासाठी ते आपल्या गावी जरूर येतात, एकत्र येऊन विविध पदार्थांचा आस्वाद घेतात. या निमित्ताने पूर्ण परिवार एकत्रित येऊन गप्पा मारतात, गाणी गातात आणि नृत्य करतात, यामुळे सणाचा आनंद अधिकच वाढतो.
दिवाळीच्या निमित्ताने अनेक सामाजिक उपक्रम राबवले जातात जसे कि, गरीब आणि गरजू लोकांना मदत करणे, अनाथाश्रमातील मुलांना भेटवस्तू आणि मिठाई वाटणे, वृद्धाश्रमातील वृद्धांना सणाचा आनंद देणे असे अनेक उपक्रम हाती घेतले जातात. या उपक्रमांमुळे समाजातील दुर्बल घटकांनाही सणाचा आनंद मिळतो.
दिवाळी निबंध मराठी
निष्कर्ष
दिवाळी हा सण केवळ प्रकाशाचा सण नसून, तो अंधारावर प्रकाशाचा, अज्ञानावर ज्ञानाचा आणि वाईटावर चांगल्याचा विजय दर्शवतो. या सणाच्या निमित्ताने लोकांमध्ये सामाजिक आणि सांस्कृतिक एकता वाढते, भारतीय अर्थव्यवस्थेला चालना मिळते आणि पर्यावरण संरक्षणाची आवश्यकता समजते. दिवाळीच्या सणाने आपले जीवन अधिक प्रकाशमय, आनंदमय आणि समृद्ध करणारे आहे. या सणाच्या माध्यमातून आपण आपल्या परंपरा आणि संस्कृतीची जपणूक करतो आणि त्यांना पुढील पिढीपर्यंत पोहचवतो. दिवाळीच्या सणाच्या निमित्ताने आपण सर्वांनी एकमेकांना शुभेच्छा देऊ आणि सणाचा आनंद साजरा करू.
दिवाळी निबंध मराठी | Diwali Nibandh Marathi