सूर्य उगवला नाही तर निबंध मराठी
surya ugavala nahi tar nibandh


मराठी निबंध क्र.78

surya ugavala nahi tar nibandh

सूर्य उगवला नाही तर निबंध मराठी
Table of Content

  • सूर्याचे महत्व
  • सूर्य न उगवल्यास पृथ्वीचे चित्र
  • प्राणी आणि मानव जीवनावर परिणाम
  • सूर्य न उगवल्यास पर्यावरणीय बदल
  • मानवी कल्पकता आणि तंत्रज्ञान
  • साहित्यिक कल्पना
  • एक प्रतिकात्मक अर्थ
  • निष्कर्ष

आपल्या जीवनाचा आधार, आपल्या जगण्याचा मुख्य स्रोत म्हणजे सूर्य. तो रोज पूर्व दिशेला उगवतो आणि संपूर्ण जगाला प्रकाश, उष्णता व ऊर्जा प्रदान करतो. या एका तेजस्वी ताऱ्यामुळे पृथ्वीवर जीवन आहे. पण कल्पना करा, जर एखाद्या दिवशी सूर्य उगवलाच नाही तर? किंवा कायमचा सूर्य अस्ताला गेला, तर पृथ्वीवर काय होईल? या प्रश्नाचे उत्तर देताना आपल्या डोळ्यासमोर एक भयानक दृश्य उभे राहते.

सूर्य उगवला नाही तर निबंध मराठी
सूर्याचे महत्व

सूर्य हा केवळ प्रकाशाचा स्रोत नाही तर तो जीवनाचा खरा आधार आहे. वनस्पती प्रकाशसंश्‍लेषण करून अन्न तयार करतात आणि त्या प्रक्रियेसाठी सूर्यप्रकाश अत्यावश्यक आहे. सूर्यामुळेच पृथ्वीवर तापमान संतुलित राहते. पाणी, हवा, वातावरण यांचे चक्र व्यवस्थित चालते. आपल्या शरीराला आवश्यक असलेला व्हिटॅमिन-डीसुद्धा सूर्यप्रकाशातून मिळतो.

जगातले कवी, साहित्यिक, तत्त्वज्ञ यांनी नेहमीच सूर्याची स्तुती केली आहे. सूर्याशिवाय जगण्याची कल्पनाच अशक्य आहे.

सूर्य उगवला नाही तर निबंध मराठी
सूर्य न उगवल्यास पृथ्वीचे चित्र

जर सूर्य उगवलाच नाही, तर काही क्षणांतच संपूर्ण पृथ्वी अंधाराने ग्रासून जाईल. सुरुवातीला कदाचित कृत्रिम दिवे लावून आपण अंधाराशी झुंज देऊ शकू, पण किती दिवस? हळूहळू पृथ्वीचे तापमान घटू लागेल. थंडी वाढेल आणि बर्फाच्छादित वातावरण निर्माण होईल.

वनस्पतींना प्रकाश न मिळाल्याने प्रकाशसंश्‍लेषण थांबेल. झाडे-झुडपे कोमेजून मरू लागतील. झाडे नसल्याने प्राणी आणि मानव यांना अन्न मिळणार नाही. पर्यावरणाचे संतुलन पूर्णपणे ढासळेल.

सूर्य उगवला नाही तर निबंध मराठी
प्राणी आणि मानव जीवनावर परिणाम

प्राणी व पक्ष्यांचे जीवन सूर्यप्रकाशाशी जोडलेले आहे. कोंबडा सकाळी आरवतो कारण सूर्य उगवतो, पक्षी सूर्यप्रकाशात उडतात, प्राणी तापमानाच्या आधारे आपले जीवन जगतात. जर सूर्य उगवलाच नाही, तर सर्व प्राण्यांचे जीवन विस्कळीत होईल.

मानवाला अंधार, थंडी आणि अन्नटंचाईचा सामना करावा लागेल. शेती करणे अशक्य होईल. लोकांनी साठवलेले अन्न काही काळ पुरेल, पण नंतर उपासमारीला सामोरे जावे लागेल. हळूहळू रोगराई पसरेल आणि मानवी जीवन संपुष्टात येऊ लागेल.

सूर्य उगवला नाही तर निबंध मराठी
सूर्य न उगवल्यास पर्यावरणीय बदल

सूर्य न उगवल्यास पृथ्वीवरील पर्यावरणीय बदल अत्यंत भयानक ठरतील. सर्वप्रथम तापमानात मोठी घट होईल. काही दिवसांतच पृथ्वी गोठून जाईल. महासागर, नद्या आणि तलाव हळूहळू बर्फाच्या थराखाली दडपतील. पाणी द्रवरूपात शिल्लकच राहणार नाही.

थंडीमुळे वातावरणातील हवेचे दाबमान बदलून वादळे, जोरदार वारे आणि अनियंत्रित हवामानाची परिस्थिती निर्माण होईल. पृथ्वीवर नेहमी दिसणारी सकाळ-संध्याकाळची वेळ नाहीशी होऊन कायम अंधार पसरलेला असेल. त्या अंधारामुळे झाडे-झुडपे प्रकाशसंश्‍लेषण करू शकणार नाहीत. परिणामी ऑक्सिजनचे उत्पादन थांबेल.

प्रकाश नाहीसा झाल्यामुळे प्राणी व पक्ष्यांचे जीवन संपुष्टात येईल. प्राणी आपले दैनंदिन जीवन सूर्यप्रकाशाच्या आधारे जगतात; पण अंधार आणि थंडीमुळे त्यांचे अस्तित्व टिकणार नाही. यामुळे संपूर्ण अन्नसाखळी तुटेल. मानव, प्राणी, पक्षी, वनस्पती—कोणतेही सजीव शिल्लक राहणार नाहीत. पृथ्वी एका मृत, गोठलेल्या ग्रहात परिवर्तित होईल.

सूर्य उगवला नाही तर निबंध मराठी
मानवी कल्पकता आणि तंत्रज्ञान

मानवाने विज्ञानाच्या मदतीने अनेक गोष्टी साध्य केल्या आहेत. जर सूर्य उगवला नाही तर माणूस कृत्रिम उर्जा तयार करण्याचा प्रयत्न करेल. अणुऊर्जा, सौरऊर्जेऐवजी अन्य ग्रहांवरील संसाधने वापरण्याचे प्रयत्न होतील. परंतु हे प्रयत्न फार काळ टिकणार नाहीत, कारण सूर्य हा एकमेव नैसर्गिक आणि असीम उर्जास्रोत आहे.

भारतीय संस्कृतीत सूर्याला देव मानले जाते. ‘सूर्य नमस्कार’, ‘सूर्य उपासना’, ‘सूर्याय नमः’ अशा प्रार्थना केल्या जातात. कारण सूर्य हा जीवनदाता आहे. जर सूर्य उगवलाच नाही तर धार्मिक आणि सांस्कृतिक श्रद्धाही ढासळतील. अंधार, भीती आणि असहाय्यता मनावर पसरलेली असेल.

surya ugavala nahi tar nibandh
साहित्यिक कल्पना

सूर्य न उगवल्यास काय होईल, ही कल्पना अनेक कवींनी, साहित्यिकांनी मांडली आहे. कवितांमध्ये सूर्य हा आशेचे, नवजीवनाचे आणि तेजाचे प्रतीक आहे. अंधार म्हणजे दुःख, तर प्रकाश म्हणजे आनंद. सूर्य न उगवल्यास जीवनातील सर्व आनंद नाहीसे होतील. मनुष्य निराशा, अंधार आणि भीतीच्या गर्तेत फेकला जाईल.

surya ugavala nahi tar nibandh
एक प्रतिकात्मक अर्थ

प्रत्यक्षात सूर्य उगवणे थांबणार नाही. तो दररोज पूर्वेला उगवतो आणि संपूर्ण सृष्टीला प्रकाश व जीवन देतो. मात्र या वाक्याचा एक रूपकात्मक अर्थ आपण घेऊ शकतो. जर आपल्या जीवनात ज्ञानाचा सूर्य उगवला नाही, तर आपण अंधारातच भटकत राहू. अज्ञानामुळे चुकीचे निर्णय घेतले जातील आणि जीवनाच्या प्रवासात गोंधळ निर्माण होईल.

त्याचप्रमाणे जर आपल्या मनात संस्कारांचा सूर्य उगवला नाही तर जीवन विस्कळीत होईल. दयाभाव, करुणा, प्रामाणिकपणा आणि कर्तव्यभाव या मूल्यांशिवाय माणूस फक्त स्वार्थी प्राणी ठरेल.

तसेच प्रयत्नांचा आणि मेहनतीचा सूर्य न उगवल्यास प्रगती होणार नाही. आळस, निष्क्रियता आणि नकारात्मकता माणसाला मागे खेचतील. म्हणूनच जीवनात नेहमी प्रयत्नशील, मेहनती आणि आशावादी राहणे आवश्यक आहे.

अखेर सांगायचे तर, सूर्य न उगवण्याचा अर्थ म्हणजे आपल्या जीवनातील मूल्ये, ज्ञान, संस्कार आणि सकारात्मकता हरवणे होय. या ‘आतील सूर्यांशिवाय’ जीवनाला खरी उजळणी मिळत नाही.

surya ugavala nahi tar nibandh
निष्कर्ष

सूर्याशिवाय जीवनाची कल्पनाच अशक्य आहे. सूर्य न उगवल्यास पृथ्वी अंधार, थंडी आणि मृत्यूच्या छायेत झाकली जाईल. त्यामुळे सूर्य हा फक्त एक तारा नसून जीवनाचा आधार आहे.

आपण सूर्याला रोज पाहतो, पण त्याचे महत्व विसरतो. प्रत्यक्षात सूर्यामुळेच आपण श्वास घेतो, जगतो आणि प्रगती करतो. म्हणूनच आपण नेहमी सूर्याचे आभार मानले पाहिजेत.

म्हणूनच म्हणावे लागेल –

“सूर्य न उगवला तर जीवन थांबेल; पण ज्ञान, संस्कार आणि सकारात्मकतेचा सूर्य उगवला तरच जीवन खऱ्या अर्थाने उजळेल.”

सूर्य उगवला नाही तर निबंध मराठी | surya ugavala nahi tar nibandh